هفته اول دسامبر 2023؛ از  خداحافظی با ستاره‌ها تا راز و رمزهای ماده تاریک

نیچر

ماهواره‌ها دزد ستاره‌ها از آسمان شب

دنیای ستاره‌شناسی در سال‌های اخیر با چالشی جدی روبه‌رو شده است. چالشی از که از تعدد ماهواره‌های پرتاب شده به مدار زمین نشأت می‌گیرد و باعث شده این اجرام در آسمان شب حتی از ستاره‌ها روشن‌تر باشند. در پرونده این شماره مجله نیچر تحقیقات جالبی از نانداکومار و همکارانش از  دانشگاه شیلی درباره این موضوع منتشر شده است. براساس این تحقیقات برخی از این ماهواره‌ها ۲۵۰ برابر روشن‌تر از حد تعیین شده از سوی اتحادیه بین‌المللی نجوم هستند. اگر برای این مسئله چاره‌ای اندیشیده نشود روشنایی ماهواره‌ها در سال‌های آینده می‌تواند ستاره‌های آسمان شب را از ما بگیرد و این موضوع بیش از همه برای منجم‌ها و رصدگرانی که با بررسی ستارگان پروژه علمی تحقیقاتی انجام می‌دهند دردسرساز خواهد بود گرچه زیبایی آسمان شب و ستارگانش برای همه مردم زمین مهم است.  

نیوساینتیست

ذراتی که قرار است معمای ماده تاریک را حل کنند

انرژی تاریک و ماده تاریک با محسباتی که فیزیکدان‌ها درباره جرم موجود در کل عالم انجام دادند مطرح شد. نوعی ماده و انرژی که باعث ایجاد گرانشی بیش از آنچه انتظار کیهان‌شناسان بوده شده است. اما آنچه به عنوان پرسشی مهم مطرح شد این بود که اگر ماده تاریک و انرژی تاریک وجود دارند وماهیتشان با مواد و انرژی‌هایی که می‌شناسیم متفاوت است پس واقعا چه هستند؟ ماده تاریک از چه ذرات بنیادی ساخته شده و ماهیت انرژی تاریک چیست؟ تحقیقات تازه کیهان‌شناسان نشان می‌دهد ذرات فرضی اکسیون می‌توانند پاسخی برای معمای ماده و انرژی تاریک باشند. شاید بپرسید چرا ذرات فرضی؟ واقعیت این است که این ذرات هنوز آشکارسازی نشده‌اند اما متناسب با خواصی که از آنها سراغ داریم ویژگی‌هایی برایشان تعریف شده و به نام ذرات اکسیون نام‌گذاری شده‌اند. پژوهش‌های تازه می‌گوید چرا این ذرات می‎توانند بهترین توضیح را درباره وجود ماده و انرژی تاریک بدهند و با خواص و ویژگی‌های آن ها تطابق داشته باشند.

ساینتیست

خواب کوتاه پنگوئن‌ها سوژه محققان زیست‌شناسی

خواب انسان و حیوان علی‌رغم پیشرفت‌های جالبی که در دنیای مغز اتفاق افتاده است هم چنان رازآلود است. از آنجا که خواب در دنیای حیوانات انواع بسیار متنوعی دارد زیست‌شناسان و جانورشناسان مطالعات گسترده‌ای را در این حوزه انجام می‌دهند تا بفهمند بدن حیواناتی که خواب زمستانی یا انواع خواب‌های دیگر را تجربه می‌کنند، چه تغییراتی دارد. در بین حیوانات پنگوئن‌ها با خواب‌های کوتاه مکرری که دارند یکی از سوژه‌های جذاب مطالعاتی دراین باره هستند. از دست دادن توان تحرک، واکنش نشان ندادن به عوامل محیطی و تغییر نیازهای زیست‌شناختی از علامت‌هایی است که در خواب بیشتر حیوانات مشاهده می‌شود اما خواب کوتاه پنگوئن‌ها متناسب با شرایطی که تجربه می‌کنند تغییر می‌کند خطراتی مثل شکار، تغییرات ناگهانی نور فصل‌ها زمان تولید مثل و ... همگی در وضعیت خواب تاثیر دارند. پرونده ویژه این شماره مجله نیوساینتیست به بررسی ویژگی‌های خواب جانوران مختلف به ویژه پنگوئن‌ها اختصاص دارد. مطالعاتی که می‌تواند ساختار تکاملی مغز و تغییراتش در زمان خواب را در بین انواع گونه‌ها تکمیل کند و به درک بهتر پدیده خواب منجر شود.